Cittaslow Nedir? Cittaslow Kriterleri Nelerdir?
Şehirleşmenin artmasıyla birlikte tüketime dayalı hayat tarzını benimsemeye başladık. Hızla akan hayat ve artan hareketlilikle birlikte daha sakin yaşama ve hayattan zevk alma isteğimiz de bir o kadar artıyor. Tam bu noktada, akışı yavaşlatarak yaşam kalitesini iyileştirmeye yönelik bir bakış açısına ihtiyaç duyuyoruz. Türkçeye “sakin şehir/yavaş şehir“ olarak çevrilen Cittaslow, yavaş yaşam üzerine kurulu bir felsefe olarak karşımıza çıkıyor. Yazımızın devamında “Cittaslow nedir” sorusuna cevap vermeye çalışacağız.
Cittaslow (Sakin Şehir) Nedir?
İtalyancadan “citta” yani “şehir” ve İngilizceden “slow” yani “yavaş” kelimelerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulan Cittaslow konsepti, aslında uzun zamandır hayatımızda. Yavaş şehir anlamına gelen Cittaslow oluşumu, esasında 1999 yılından beri uluslararası ölçekte faaliyet gösteren bir belediye birliği. İtalya kökenli Cittaslow, yavaş yemek hareketinden ilham alan bir organizasyon. Bir şehrin mekan kullanımında, yaşam ve trafik akışında genel hızı yavaşlatarak şehirlerdeki yaşam kalitesini iyileştirmek, Cittaslow akımının temel hedefleri arasında yer alıyor.
Bir Yerleşimin Cittaslow Olması İçin Gereken Kriterler Nelerdir?
Cittaslow şehirler, bu akımın bir parçası olabilmek için pek çok kriteri yerine getirmeye çalışıyor. Sakin şehir olma kriterleri arasında şehrin altyapısı, turizmi, esnafı ve sosyal hayatın tüm bunlarla uyumuyla ilgili detaylar yer alıyor. İşte, bir şehrin Cittaslow olabilmesi için aranan kriterler:
- Çevre politikaları: Aday şehirlerin hava ve su temizliğinden katı atıkların ayrıştırılmasına, enerji tasarrufundan biyoçeşitliliğin korunmasına çevreyle ilgili pek çok alanda önlemler alması bekleniyor.
- Altyapı politikaları: Aday şehirlerde bisiklet yolları, bisiklet park yerleri, özel taşıt kullanımına alternatif ulaşım yollarının planlanması gibi kriterler aranıyor.
- Kentsel yaşam kalitesi politikaları: Kentin internet ağına sahip oluşundan sosyal yeşil alanların iyileştirilmesine kentsel yaşam kalitesini artırabilecek her türlü uygulama bu kriter altında değerlendiriliyor.
- Tarımsal, turistik, esnaf ve sanatkarlara dair politikalar: Tarımla ve turizmle uğraşanların, esnaf ve sanatkarların korunması ve teşvik edilmesi Cittaslow kriterleri arasında önemli bir yere sahip.
- Misafirlik, farkındalık ve eğitim için planlar: Misafirlerin iyi karşılanması ve ağırlanması, şehir halkının Cittaslow konusunda bilgilendirilmesi, Cittaslow tanıtımlarının düzenli olarak yapılması önem taşıyor.
- Sosyal uyum: Azınlıklara, engellilere, çocuklara ve gençlere yönelik ayrımcılık karşıtı çalışmalar ve farklı kültürlerin entegrasyonuna yönelik uygulamalar, Cittaslow kriterleri arasında yer alıyor.
- Ortaklıklar: Sakin şehir adaylarının Cittaslow faaliyetleri konusunda farklı kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapması isteniyor.
Türkiye’deki Cittaslow (Sakin Şehir) Şehirler
İtalya, Avustralya, Belçika, Almanya, Kanada gibi ülkelerin yanı sıra Türkiye’de de bu yaklaşımı benimsemiş pek çok şehir bulunuyor. İşte, Türkiye’deki yavaş şehirler…
Seferihisar, İzmir
Seferihisar; tarihi özellikleri, doğal enerji kaynakları, yerel tarımsal ürünleri ve daha pek çok zenginliği sayesinde 2009 yılında Cittaslow’a dahil edilerek Türkiye’nin ilk sakin şehri olarak kayıtlara geçti. Beldede güneş enerjisinden faydalanan sokak lambaları, kompostlama tesisi ve doğal enerji santralleri gibi projeler bulunuyor.
Akyaka, Muğla
Akyaka, Ege bölgesinde Muğla’nın Ula ilçesine bağlı bir tatil beldesi. Doğal peyzaj özellikleri, kültürel peyzaj alanları ve yöresel yerleşim düzeni ile 2011 yılında Cittaslow unvanına hak kazandı.
Gökçeada, Çanakkale
Türkiye’nin en büyük adası olan Gökçeada; doğal peyzaj özellikleri, zengin fauna ve florası, ada kültürü ve yerli yaşam biçimi nedeniyle 2011 yılında Cittaslow’a dahil edildi.
Taraklı, Sakarya
Osmanlı mimarisinin izlerini taşıyan belde; 700 yıllık çınar ağacı, Acısu, Kemer Köprüsü gibi yapıların yanı sıra sessiz doğasıyla 2011 yılında Cittaslow ilan edildi.
Yenipazar, Aydın
Tarihi çok eskilere dayanan bir başka belde olan Yenipazar, sahip olduğu tarihi dokuyu günümüze kadar korumayı başararak 2011 yılında sakin şehir kategorisine girmeye hak kazandı.
Yalvaç, Isparta
2012 yılında Cittaslow’a dahil edilen Yalvaç, pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış, antik dönemlerden kalma eserleri ve gelenekleri günümüze kadar korumayı başarmış bir yerleşim yeri.
Vize, Kırklareli
Trakya’nın en güzel beldelerinden Vize; tarihi zenginlikleri, şelale ve koyları, mağaraları, eşsiz doğası ile 2012 yılından bu yana sakin şehir olarak biliniyor.
Perşembe, Ordu
Perşembe; zengin bitki örtüsü, ılıman iklimi, doğal koyları sayesinde 2012 yılında Cittaslow’a katıldı.
Halfeti, Şanlıurfa
2013 yılında Cittaslow’a dahil edilen Halfeti; biyoçeşitliliğin korunması, doğal ve kültürel peyzajların tanıtılması ve sürdürülebilirliği için önem taşıyor.
Şavşat, Artvin
Karadeniz’in en yeşil noktalarından Şavşat; el değmemiş doğal güzellikleri, tarihi mimarisi ve sessiz atmosferi ile 2015 yılında sakin şehir unvanına kavuştu.
Uzundere, Erzurum
Uzundere; Türkiye’nin en yüksek şelalesi olan Tortum Şelalesi, tarihi yapıları, zengin biyoçeşitliliği ve temiz havası ile 2016 yılında Cittaslow unvanı kazandı.
Güdül, Ankara
Ankara’nın kırsal ilçelerinden biri olan Güdül; eşsiz doğası, mimari özellikleri ve çok eskilere dayanan tarihi sayesinde 2016 yılında birliğe katıldı.
Gerze, Sinop
Türkiye’nin en mutlu ili olarak bilinen Sinop’un ilçesi olan Gerze; yemyeşil doğası, deniz manzarası, el sanatları ve yerel ürünleri ile 2017 yılında Cittaslow birliğine dahil oldu.
Göynük, Bolu
Tipik bir Osmanlı kasabası özelliği gösteren Göynük, yıllar boyunca koruduğu doğal güzellikleri, tarihi zenginlikleri ve eski Türk gelenekleri ile 2017’de Cittaslow unvanını almaya hak kazandı.
Eğirdir, Isparta
Eğirdir tarihi zenginlikleri, her mevsim farklı bir renkte görünen gölü, nadir bulunan ormanlık alanları sayesinde 2017 yılında sakin şehir olarak adlandırılmaya hak kazandı.
Mudurnu, Bolu
Mudurnu beldesi, çok eski bir yerleşim yeri olarak biliniyor. Bozulmamış tarihi dokusu, doğası ve eski gelenekleri yaşatıyor olması ile 2018 yılında Cittaslow unvanına layık görüldü.
Köyceğiz, Muğla
2019 yılında sakin şehir unvanı alan Köyceğiz, doğal güzellikleri, narenciye bahçeleri ve tarihi zenginlikleriyle sakin bir yerleşim yeri. Beldenin temel geçim kaynağı tarım olsa da sahip olduğu termal kaynaklar ve doğal plajlar sayesinde turistik bir yer olarak da biliniyor.
Ahlat, Bitlis
Ahlat, sahip olduğu doğal güzellikler ve çok eskiye dayanan tarihi ile ülkemizin en ilgi çekici bölgelerinden biri. Coğrafi konumu gereği doğu ve batı medeniyetleri arasında köprü görevi gören bu yerleşim yeri tarihi dokusu ve doğası ile 2019’da Cittaslow birliğine dahil olmaya hak kazandı.
İstanbul’da Mutlaka Yapılması Gereken Şeyler
